Monday 22 February 2021

Czy ja chcę wiedzieć, że kąpiesz?

Ostatnio dwóch całkiem macho kolegów z szeroko pojętej pracy użyło przy ustalaniu terminu spotkania argumentu, że o którejśtam nie mogą, bo kąpią dziecko. Zastanawiam się, czy chciałam to wiedzieć? Przez ileś lat kąpałam, karmiłam, przewijałam, czyściłam nosy i - starałam się o tym nie mówić w pracy. Ta i ta godzina mi pasuje, a tamta i owa nie, bez uzasadnienia. Czemu tak? Możliwe, że się bałam zostać zaszufladkowana jako nieprzydatna mamuśka (teraz się mówi, że madka z odpieluszkowym zapaleniem mózgu, prawda?). Pewne, że doświadczyłam w życiu i w pracy dyskryminacji i wykluczenia z powodu rodzicielstwa - i to nie dlatego, że "kąpałam" i nie wywiązałam się z czegoś, tylko a priori, zanim mogłam się wykazać lub nie. Więc te obawy to nie była z mojej strony paranoja. Doświadczyłam też sporo przyzwoitego traktowania i dostałam parę ważnych szans bez wyliczania, ile mam dzieci, i dzięki temu mogę pisać to co piszę.

Anyways - było, minęło, nasz świat jest coraz bardziej równouprawniony i postępowy, nieprawdaż? Nie jestem pewna, czy moja niechęć do słuchania o kąpaniu to tylko - pozostając w tematyce wodnej - fala i złośliwość, że skoro ja się bałam, to i wy siedźcie cicho. Albo nawet czy to wkurw, że matka kąpie i musi się z tym ukrywać, a ojciec kąpie i klękajcie narody. Ale chyba jednak coś więcej i zaraz się z tego wytłumaczę.

Otóż trochę jest tak, że jedna osoba kąpie i jest to - AD 2021 - powód do chwały, druga ma próbę zespołu i też fajnie o tym nadmienić, trzecia idzie na trening siatkówki i jak wyżej. Ale jakaś inna osoba ma szychtę przy babci z Alzheimerem i mówić o tym nie potrafi. Jeszcze inna spotyka się z kochankiem i nie chce na gruncie zawodowym przedstawiać misternej konstrukcji logistycznej, która jest do tego potrzebna. A ta trzecia choruje na coś, co o danej porze dnia wycina z rzeczywistości. I robi się trochę tak, że kąpiel, zespół czy siatkówka to są konkretne argumenty przeciwko suchemu "mi nie pasuje" - więc może już lepiej nie mówmy o tym kąpaniu...?

Thursday 4 February 2021

O REAKTORACH JĄDROWYCH NA JEDNEJ STRONIE

 Tekst napisał mój tato dla swego kolegi, który traci wzrok i nie może dużo czytać.

1.     Istotą reaktora jest reakcja rozszczepienia rozszczepialnych izotopów jąder atomowych.

2.     Te rozszczepialne izotopy to: U233, U235 i Pu239.

3.     W przyrodzie występuje tylko U235 (<1%) w towarzystwie izotopu U238 (>99%).

4.     Rozszczepienie to rozwalenie jądra neutronem na dwa jakieś jądra (fragmenty), neutrony i gamma.

5.     Jedno rozszczepienie to energia około 200MeV (większość we fragmentach) i około 2,5 nowych neutronów (one zapewniają „łańcuchowość” reakcji – patrz punkt 25).

6.     Rozszczepiane jądra „lubią” neutrony powolne, tj. o energiach rzędu eV.

7.     Neutrony rodzące się w rozszczepieniach są szybkie, tj. o energiach rzędu MeV.

8.     Reaktor musi zatem mieć: paliwo, spowalniacz neutronów (moderator) by z MeV zejść do eV i chłodziwo, by z bardzo wielu 200MeV zrobić energetyczny użytek.

9.     Paliwo to kiedyś uran naturalny (historia), a dzisiaj wzbogacony do kilku, albo i kilkudziesięciu % U235.

10.  Spowalniacz to coś bliskiego masą neutronom: H (w H2O), D (w D2O), Be i C.

11.  Najprostszy dla nas spowalniacz to H2O, ale on wymaga uranu wzbogaconego!

12.  Pozostałe spowalniacze tolerują uran naturalny, ale każdy różnie jest upierdliwy.

13.  Blisko 80 lat temu (historia) zaczęło się od uranu naturalnego i grafitu (C).

14.  Dzisiaj głównie jedziemy na wodzie (H2O), bo to „dwa w jednym”: neutrony spowalnia i chłodzi, czyli ciepło wynosi z reaktora.

15.  W ramach wody dominują (90%) z wodą pod ciśnieniem (nie wrzącą) – PWR (WWER – Wodno Wodnyj Energeticzeskij Reaktor).

16.  Pozostałe około 10% to BWR, tj. z wodą wrzącą, dobre, ale trudniejsze od PWR.

17.  Bywają HWR – z ciężką wodą (Heavy Water) pod ciśnieniem, ale D2O to jednak „dobro rzadkie”.

18.  Mówi się o HTR, tj. wysoko temperaturowe (High Temperature), albo HTGR;  trudne bo HT! A to „G” znaczy, że chłodzone gazem, chyba helem – powodzenia!

19.  Znane są też FBR, tj. na neutronach szybkich (Fast) rodzące (Breeder) nowe paliwo.

20.  Były też RBMK: spowalniacz C, a H2O wrząca, trochę spowalniacz a głównie chłodziwo; czyli Czarnobyl ze swoim dodatnim sprzężeniem i nadkrytycznością na neutronach natychmiastowych!

21.  Jeżeli F to spowalniacze neutronów są zawadą, ale chłodzenie konieczne, bo 200MeV!

22.  Dobrze chłodzić i nie spowalniać to tylko ciekły sód, ale on jest upierdliwy (palny!).

23.  Natomiast rodzenie (B) to wynik pochłaniania neutronu przez U238 i dalej dwa rozpady beta; dostajesz wtedy rozszczepialny Pu239.

24.  Można też rodzić (B) otaczając reaktor kopalnym torem (Th232), który pochłonie neutrony ucieczki i dalej przez dwa rozpady beta zrobi rozszczepialny U233.

25.  Przykładowy bilans neutronów w reaktorze: 1f2,5=0,8a+0,7u+1f ; gdzie: „f” – rozszczepienie, „a” – absorpcja nie rozszczepieniowa, „u”- ucieczka na zewnątrz.

26.  I to by było na tyle na jednej stronie.

Wrocław, 01.02.2021.                                                           Andrzej Nawrocki